Om store leseopplevingar

Eg har allstøtt lese store mengdar bøkar. Fyrst og fremst romanar, men ogso alle andre skjønnlitterære sjangerar og faglitteratur om alle slag tema.
Eg les enno mykje, men eg har blitt ein anna lesar; eg evnar mindre no enn før å forsvinne heilt inn i ei bok, å la meg begeistre valdsamt, og kan hende av den grunn vert eg lett distrahert vekk frå lesinga og les mindre og i stuttare tidsrom av gongen enn før. Difor har eg ogso mindre forventningar Det tykkjer eg er særs synd, det som brukte å gje meg veldig fine opplevingar gjer meg no ikkje fullt so fine opplevingar, sjølv om dei enno er ganske so gode, lesegledene mine.
Den beste leseopplevinga eg kan minnes er å ligge i senga mi - den gode, knirkete halvannasenga med høge kantar eg hadde hjå pappa - og forventingsfullt høyre pappa, som sat i stolen som no er lenestol på hybelen min, lese diktet som er opninga på Ringenes Herre. Boka han las av var ei vellest pocketutgåve, teipa i ryggen med bokteip og framsidebiletet var eit måleri av Inger Kristensen trur eg, der skinnande alvar kjem gjennom skogen, sikkert scena der dei uforvarande reddar hobbit-følget frå Den Svarte Ryttaren. Eg hadde lese Hobbiten allereie, og høyrt mine foreldre skryte av denne boka endå meir, og ein ting skal Tolkien ha - han skal ha mykje, men ogso dette - det var ein genitrek å setje det mystiske diktet som opning på sagaen sin. Det gjer deg verkeleg nysgjerrig på kva sidene vil fortelje.

Tre ringer for alvene under det blå
Sju er for dverger i saler av sten
Ni for menn som all kjødets gang må gå
Men for Mørkets Herre en eneste en
I det dunkle Mordor hvor skyggene rår

En ring skal samle dem, en ring finne dem
En ring detvinge dem og i mørket binde dem
I det dunkle Mordor hvor skyggene rår

Boka sin slutt gjorde ogso stort inntrykk. Alle heltar burde overleve, men vere tvungne til å reise sin veg på grå skip. Perfekt balanse mellom lukkeleg og tragisk slutt.
Men den slutten på ei bok som fekk det til å suse sterkast i meg, var den seiste setningen i Hundre års ensomhet. I likskap med dei fleste sluttar, gjer den berre meining når ein kjenner heilskapen, men eg må allikevel gjengje han her:

For dem som er dømt til hundre års ensomhet, får aldri en ny sjanse i verden.

Ringenes Herre har eg lese so ofte at eg har lova meg å ikkje lese han att før eg vert tredve, men Hundre års ensomhet har eg berre lese ei gong. Eg har bestemt meg for å låne han på bilioteket i dag, straks eg er ferdig på jobb, saman med eit par bøkar av Ragnar Hovland - som eg freistar å lese alt av for tida - og Mio, min Mio, ein av klassikarane som enno er ulest. Og sikkert litt til som fangar auga mine inne på biblioteket.

Å jo. Det er kjekt å lese enno. Veldig.