Om filmfestival, særskilt ein særskilt som kallast BIFF

Filmfestival er fint. Det er ei fantastisk kjensle å vite at nett no gjeng det filmar frå alle verdas land, smale og store, stygge og skjønne, sære og sedate, på kinosalane i byen, rettare sagt i kinosalane i to av dei flottaste kulturhusa i Noreg, det futuristiske vidunder Magnus Barfot Kino og smeltedigelen Kulturhuset USF Verftet (som har eit cinematek der dei smalaste filmane synast. Sjølv om det er filmfestival med plass til alt må ein ikkje ta alt for hardt i må vite, det heilt sære bør få ein ørliten sal langt vekk frå bykjerna). Det er enno finare å gå på nokre av desse filmane, gjerne vil ein sjå ALLE (med nokre få unntak), men det kan ein jo ikkje, ein har ikkje tid, ikkje pengar og dessutan er det ein risiko for at inntrykka vil slå kvarandre i hel.
Den store St. Georg på Høyden var sterkt i mot festspillene, av di han meinte folk burde vere kulturbrukerar heile året, og ikkje ufarleggjere det ved å putte det i ein festival. Eg er til ein viss grad samd, men eg er likevel aller mest positiv til festivalkonseptet. Musikkfestivalar vert ei boble der ein gjer seg hen til musikk og samvær, og t.d. filmfestivalar gjer den interessante effekta at ein i mykje høgare grad enn elles kan lage særs spennande inntrykkssalatar.
Årets fyrste BIFF for min del var den norske kortfilmkonkurransen, ein minifestival i seg sjølve, alle bitane i salaten var film særs medviten sitt medium, det spente frå rein høgmodernisme som handla om film (eine halvdelen var so dårleg at eg blei provosert, den andre vittig og intelligent – bra!) til traurig psykologisk realisme – det vil seie, det var ein film med saft i, men eg er forferdeleg lei av denne særs norske måten å forklare alt på med vond fortid. Dessutan tykkjer eg den var særs subversiv i si skildring av gamle hags. Midt i mellom var det ein nydeleg animasjon i svart/kvitt basert på samisk folketru – bra å seie noko vakkert om døden –, ein latterleg dårleg dokumentar om ortodokse graferder (dvel ved din eigen kulturs dødsritual, då maktar du å snakke om døden og ikkje kor rare dei er i Russland), ein herleg Rødhette-versjon med glossy animasjon om kulturkollisjonar og ein vakker, skummel film om to jenter i eit tomt hus der dei møter ein masse spøkelse. Utan at nokon synleg vert redde. Kunstfilmskrekkfilm.
Neste dag står palestinsk film på lerretet, og her er det ikkje snauare enn at me får servert heile konflikta mellom knoll og tott i midtausten frå 1948 til i dag, gjennom auga til ein familie som både oppstend og døyr vekk i løpet av konflikta. Ein særs morosam film, av det beiksvarte slaget. Humoren blei i stor grad skapa av oppattakingar og groteskeri, noko som passa godt til filmen sitt tema: Det ser ikkje ut som om noko nokon gong vert betre her nede. Ingen skarp, farleg opposisjonslatter, men ein desperat latter, den florentinske latteren me treng for å uthalde grusomheten,
Då var det meir håp på måndag av alle dagar, ein dokumentarfilm like hårreisande som gårsdagens spelefilm, om oljesandutvinning i Canada. Det har drøye følgjer, og styresmaktene nektar for dei alle. Heldigvis er dei lokale klare til å sloss. Problemet med slike dokumentarar – veldig enkelt laga, skal truleg gje inntrykk av å syne «røynda» - er nettopp det, eg likar eigentleg betre dokumentarar som er litt meir arty, meir tydeleg filmkunst. Då vert dei for min del meir engasjerande og paradoksalt nok ogso meir retorisk redelege, sidan dei syner at dei er kunst.
Avslutningsvis ein riktig festivalmaraton, eller kan hende ikkje, sidan eg berre såg to filmar på ein dag. Desse var til gjengjeld særs intense båe to og rett etterkvarandre, so eg måtte spurte frå visningsstad til visningsstad. «Dei døde fiskane», årets svartkvittfilm for min del, filmatisering av ein roman av ein av mine yndlingsforfatterar, Boris Vian, kjend for politiske protestsongar som er enkle og greie og surrealistiske romanar som slett ikkje er det. Filmen var basera på ein av dei seistnemnde, eit univers med sin eigne underlege logikk som ein neppe bør freiste å forstå, men berre la seg sugere inn i, og den gav ei særs uggen kjensle. Særskilt den laaange scena der rotter vart spylte i hel var mindre hyggeleg.
Frå surrealistisk grøss til magisk-realistisk hygge, eller kan hende storslått drama er rettare, Torratore (han som lagde Cinema Paradiso) sitt krafttak av ei siciliansk krønike. Det var verkeleg ein film for stort lerret og surround, festivalen sin tour de force. So mange inntrykk, motiv, historiar og tema i ein film! Ei oppleving av dei grandiose, og i motsetnad til sin meir roleg-groteske forgjengar, etterlot han deg med ei ganske god kjensle om at livet er ganske so bra når alt kjem til alt.

Om mammabesøk

Mamma har vore på besøk, det har vore særs kjekt, og det er veldig kjekt at ho er reist att. Me fauk ikkje i tottane på kvarandre, men eg erkjennar når me er saman at det ikkje hadde vore so kjekt å vere saman dersom me hadde vore det ofte (for ikkje å snakke om støtt..grøss!). Det er eit godt teikn, trur eg, ein byrjar å bli vaksen, både når ein set pris på å vere langt langt vekk frå mor, og når ein ikkje lenger er so trassen at ein tykkjer det er grusomt å "måtte" bruke ei helg på mamma.
Eg har fengje påspandert neongul genser, kinobillettar og ikkje minst store mengdar restaurantmat, snakka mykje om tullball og alvorlege saker og rett og slett hatt det veldig veldig bra. Som alltid får samvær med mamma meg til å skjønne kor fri eg er, både av di - mest openbart - at eg ikkje bur heime lenger og kan gjere som eg vil, og av di - dette heng saman med det eg har skrive dei seiste gongene om småting - eg på mange måtar er utruleg priviligert, både i kraft av mitt sinn, kropp og situasjonen eg er i.
Livet er godt, og eg har vore heldig med det meste, og no tykkjer eg at eg vert skikkeleg moraliserande her, men kva gjer vel det so lengje eg syng ei oppfordring til alle om trass alt å freiste å gjere som dei vil so godt det let seg gjere?
Ein kan aldri vere for mykje glad.

Om å leve eit vilt og eventyrlig liv

Mummipappa fann ut at det å leve eit vilt og eventyrleg liv eigentleg var ganske keisamt, den gongen han stakk vekk med hatifnattane.
Eg lurar på kva som er eit vilt og eventyrleg liv. Det finnest gode og dårlege eventyr, eg har i høg grad opplevd båe slaga denne helga. Det har vore slitsamt, i alle fall dei dårlege eventyra. Vilt har det ogso vore. Ergo er det slitsamt med eit vilt og eventyrleg liv.
Ein vil liksom ha det likevel, då. Meditasjon over te og stearinljos er ikkje alt. Helst vil ein skape eventyra sjølv, i sentrum av ein vill kreativ klikk, men so manglar ein av og til både klikken og iniativet til å gjere noko eventyrleg, tykjest det meg.
Satan er forsovidt flink til å gjere det vilt og eventyrleg rundt seg, skal me tru romanen "Mesteren og Margarita". Med mi romantiske tru på litteraturen vil eg jo det.
Sjølv om eg kanskje ikkje vil tru det, trur eg det er lettare å klare å leve eit trivielt og poetisk liv. Eventyr kjem når dei kjem, og det er ingen ting me kan gjere med det.

Om at verda er sett saman av småting

For det er ho nemleg, faktisk mest ufatteleg små ting dersom me skal tru fysikarane, men det er ikkje atom eller endå mindre partiklar eg tenkjer å skrive om denne gongen. Eg tenkjer heller på dei velkjende småtinga i kvardagen, på korleis eg har det slik at eg kan surmule over at eg aldri gidd å kaste tomme yoghurtbeger i søpla, men heldigvis kan samstundes bli særs tilfreds over å få ein god sitjeplass i auditoriet. Eg er meir uviss på om evna mi til å verta overlukkeleg over ein nypebusk ein klar haustkveld oppvegar den kjensla eg har no, ei forferdeleg uggen angstkjensle skapt av ein halv setning. Eg er med andre ord flink til å ta småting inn over meg, samstundes som eg ogso av og til er heilt i min eigen verden og korkje ser dei store eller dei små tinga, kan hende er det nettopp ein liten ting som skuggar for ein stor, eller ein stor ting som skuggar for alle dei små - som trass alt i sum oftast vert større enn det store.
Eg tok innover meg (håpar eg) ein bit livsvisdom frå min kjære barndomsheimstad si lokalavis, der ei gamal dame på mangeognitti meinte ho hadde blitt so gamal av ikkje å klage. No seier eg ikkje at ein skal godtake alt, men dette med livshaldning...sjå alle dei fine småtinga ofte og ikkje tenkje på alle dei ubehagelege småtinga so mykje var noko eg var heftig flink til før og kan hende bør øve meg på att?

Om å sitje på kafe om kvelden og nesten vere heilt åleine

To kveldar denne veka har eg sutte på kafe og nesten vore heilt åleine. Det vil seie, fredag var eg med selskap på kafe, men det var berre oss og baristaen etterkvart, og før det var det ingen andre enn ein som stille drakk sin kaffi og las i ei bok. No er eg på den same kafeen, same barista, og utanom oss er det berre to veninner der ho eine tydelegvis ikkje har det so greitt og samtalar om dette sitt traurige liv med ho andre. Ute er det haust, på fredag var det fredag og fredagssyslar, no er det sundag og folk ladar etter beste evne opp til kvardag vil eg tru, det er slett ikkje kafetid, og då er det veldig kjekt å vere på kafe, det er som å vere heime, berre med nokon folk du laust kjenner og andre folk du slett ikkje kjenner rundt deg, og kaffien er mykje betre enn den du lagar sjølv (dette gjeld rett nok ikkje alle kafear, men i alle fall den eg har rabatt på). Slike kveldar er eg ukvantifiserbart takknemleg for at eg bur i by.

Om basillar og deires følgjer

Forkjøling er som kjend ein smittsam sjukdom, og av ein eller annan grunn brukar eg å tru at eg aldri får smittsame sjukdomar - og tek difor ingen førehaldsregelar når slikt er ute på tur - men den gong ei. Etter å ha pleid omgang med fleire sjuklingar, og sikkert treft enno fleire på gate og over disk, gjekk eg fjelltur i regnet med joggesko og blei sjuk same kveld.
Det har aldri vore særskilt kjekt å vere sjuk, men det er enno mindre kjekt når ein ikkje lenger bur slik at ein forelder eller annan omsorgsperson pakkar deg inn i pledd og kjem med varm drikke. No må eg gjere dei tinga sjølv. Nok ein kjip ting ved å vere vaksen, kvar vart gledja ved å vere berre litt sjuk av, liksom. Ikkje kan det brukast som orsaking til å ta fri heller, det har eg jo ikkje tid til, må lese, berre må lese!
Det einaste morosame ved sesongens sjukdom er snørret. Eg har aldri hatt so rennande nase før. Eg fekk vite her om dagen at rennande nase under sjukdom skuldast at ltmfeknutene pumpar skitten lymfe ut i nasen, med andre ord har eg eit særs aktivt immunforsvar. Sidan det har so høg aktivitet, gjeng eg ut frå at basillane som herjar i meg er av den aggressive slagen, kan hende til og med dødelege for folk med mindre jarnhelse enn meg, og eg vurderar difor å tappe snørret på flaske og selje det som kjemisk våpen til terroristgrupper. Dersom nokon vil vere partnar, ta kontakt!